DEHB'in ergenlerdeki belirtileri nelerdir?
• İlgi ve dikkatlerini sürdürmekte güçlük çekerler.
• Dikkatleri dağınıktır. Bu yüzden hata yapma oranları yüksektir.
• Unutkandırlar.
• Aynı anda birkaç işi birden yaparlar (örnek, televizyon başında ders çalışmak, bir yandan da internette arkadaşlarıyla yazışmak gibi).
• Sürekli bir çaba ve konsantrasyon gerektiren işlerden kaçınırlar.
• Ödev yaparken ve ders çalışırken çabuk sinirlenirler.
• Ders çalışmaya ilk başlarken ya da ara verdikten sonra masanın başına oturmakta zorlanırlar.
• Sesler kolaylıkla dikkatlerini dağıtır.
• Kuralları ve yönergeleri takip etmekte zorlanırlar.
• Okurken kelime ya da satır atlama, nerede kaldığını karıştırma gibi zorluklar yaşarlar.
• Okuduğundan anlam çıkarma ve okuduğunu kavrama becerileri çoğunlukla eksiktir.
• Düşüncelerini toparlamada ve fikirlerini organize etmekte güçlük yaşarlar; bu nedenle makale yazmak ve uzun ev ödevlerini yapmak zor gelir.
Fiziksel Hiperaktivite :
• Aşırı hareketlilik azalmasına rağmen yaşıtlarına göre daha hareketlidirler; kalem çevirir, ayaklarını sallarlar.
• Çok konuşurlar.
• Ödevlerini yaparken, yemek yerken ya da televizyon izlerken sık sık yerlerinden kalkarlar.
• Sık sık sakarlık yapar, bir yerlere çarpar ve çok hızlı hareket ederler.
• İlgilerini çok çabuk kaybeder; bilgisayar oyunları gibi hareketli uyaranlara daha iyi cevap verirler.
• Çok hızlı yazı yazarlar ve yazıları kötüdür.
Duygusal Hiperaktivite :
• Duygusal dalgalanmaları vardır. Aniden sinirlenebilir ya da neşelenebilirler.
• Duygusal olarak yaşıtlarının gerisindedirler. Genellikle verdikleri duygusal tepkiler insanlara çocuksu gelir.
• Kolaylıkla telaşlanır, sonrasında da sakinleşmekte zorlanırlar.
• Unutkanlıkları ve geç kalmaları yüzünden başkalarını suçlasalar da aslında kendilerini suçlarlar.
• Öz saygıları düşük, kendilerine güvenleri azdır.
• Yeterince iyi olmadıkları hissine kapılırlar ve sonuçta başarısız olurlar.
Dürtüsellik :
• Hem davranış hem de sözel olarak kendilerini frenlemekte zorlanırlar.
• Sabırsızdırlar.
• Sonucunu düşünmeden hareket ederler. Bu yüzden de ergenlik döneminde yasal sorunlara neden olabilecek riskli davranışlar sergileyebilirler.
• Dikkatsiz ve sakar oldukları için kendilerine fiziksel anlamda zarar verebilirler.
• Bir davranış sonucu başları derde girdiğinde yine aynı davranışı sergileme eğilimindedirler.
Eşlik Eden Diğer Belirtiler :
• Odalarında, evde ve okulda dağınıklardır.
• Zaman kavramları yoktur.
• Dalgındırlar.
• Çok hayal kurarlar.
• Tutarsızdırlar.
• Kısa süreli ve uzun süreli bellek sorunları vardır.
• Motor-koordinasyon becerilerinde sıkıntı vardır. Sakardırlar, yürürken bir yerlere çarparlar, kolları kapı koluna takılır.
• Kendileri istemedikleri sürece değişikliklerden hoşlanmazlar.
• Otorite ve kuralları sevmezler. Ama kendi kurallarına uyulmasını isterler.
• Birçoğu buna itiraz etse de birebir denetimde daha iyi çalışırlar.
• Hızlı geri bildirim aldıklarında daha iyi çalışırlar; ama bu etki geçicidir. Bu yüzden rehberlik sürekli olmalıdır.
• Kendilerini çok güzel kandırırlar.
• Yalan söyleme eğilimleri vardır.
• Duygusal zekâları yaşıtlarına göre daha düşüktür. Yani kendi duygularını tanıma, doğru yerde doğru duygusal tepki verme, kendi duygularını kontrol edebilme, başkalarının duygularını tanıma, empati kurabilmede zorluk yaşarlar.
• Ben-merkezcidirler.
• Ben-merkezci oldukları ve empati kuramadıkları için sosyal ilişkilerde sorunlar yaşarlar. Başkaları tarafından uyumsuz olarak nitelendirilebilirler.
• İlgi çekmeyi severler ve ilginin sürekli üzerlerinde olmasını isterler.
• Farklı olmayı severler.
Akademik Alanda Yaşadıkları Sorunlar :
• Dersi dikkatle dinleyemezler.
• Derste sıkılırlar.
• Derste hayal âlemine dalarlar.
• Dersi dinlemek yerine, istediği başka şeylerle ilgilenirler.
• Ders esnasında arkadaşlarıyla konuşurlar.
• Derste öğretmenin anlattığı önemli noktaları yakalayamazlar.
• Kısa süreli ve uzun süreli hafızalarında sıkıntı vardır. Öğretmeninin bir gün önce ya da hafta başında anlattığı konuyla ilgili soru sorulduğunda cevabı hatırlayamazlar.
• Öğretmen, konuyu anlatıp bitirene kadar dikkatini verip dinleyemezler.
• Öğretmenlerle ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler.
• Sınav sonuçlarında istikrar yoktur.
• Çalıştıkları konu üzerinde yeterli zamanı harcayamazlar.
• Evde masa başına oturamazlar. Bu yüzden de bir türlü ders çalışmaya başlayamazlar.
• Masa başına oturduklarında da odaklanma sorunu yaşar. Odaklanamadıkları için de sık sık masa başından kalkarlar.
• Sürekli ertelerler.
• Aynı anda hem televizyon izleyip, hem bilgisayarda yazışıp hem de ders çalışırlar ya da çalıştıklarını zannederler.
• Bir çalışmaya başlamadan önce ne yapacaklarını planlayamaz ya da planlar; ama plana uyamazlar.
• Genellikle sınav sonrasında nasıl bir sonuç elde edeceğini tahmin edemezler.
• Tahmin ettiği sonuçla ortaya çıkan sonuç aynı şey olmaz.
• Zaman kavramına sahip olmadıkları için ödevleri ve sınavlara çalışmayı son dakikaya bırakırlar. Bir kısmının sınavları yetiştirmekle de ilgili sıkıntısı vardır.
• Kendileri ile ilgili farkındalıkları azdır.
• Sınavlarda bilgilerini gösteremezler.
• Soruları sonuna kadar okumazlar. Bunun iki sebebi vardır; leb demeden leblebiyi anladıklarını zannederler ya da soru uzun bir soruysa onu sonuna kadar okuyacak sabırları yoktur.
• Duygusal iniş çıkışları düzenli çalışmasını engeller.
• Konuşurken mangalda kül bırakmaz; ama eyleme geçmekte zorlanırlar.